Bài 7 – Đánh nhau với cối xay gió (trích Đôn ki-hô-tê)

Bài 7 – Đánh nhau với cối xay gió (trích Đôn ki-hô-tê)

Hướng dẫn

Xéc-van-téc (1547-1616) là nhà văn lớn người Tây Ban Nha, nổi tiếng với tác phẩm Đôn Ki-hô-tê bất hủ.

Tóm lược tác phẩm Đôn Ki-hô-tê

Một lão quý tộc nghèo ở nông thôn tên là Ki-ha-đa vì quá say mê truyện kiếm hiệp nên muốn trở thành hiệp sĩ giang hồ để phò nguy cứu khốn. Lão lục tìm những đồ binh giáp đã han gỉ của tổ tiên, sửa chữa lại để vũ trang cho mình. Lão phong cho con ngựa gầy còm của lão là chiến mã Rô-xi-man-tê, còn bản thân lão là nhà hiệp sĩ Đôn Ki-hô-tê xứ Man­tra. Cho đúng mốt hiệp sĩ, lão nhớ đến một phụ nữ nông dân lão thầm yêu ngày xưa và ban cho chị ta cái tên là công nương Đuyn-xi-nê-a. Đôn Ki-hô-tê, chàng hiệp sĩ gầy gò và cao lênh khênh trên lưng ngựa còm cùng đi với Xan-trô Pan-xa béo lùn cưỡi trên lưng con lừa được lão chọn làm giám mã. Sau nhiều phen thất bại, cuối cùng thất vọng và ốm nặng, Đôn Ki-hô-tê mới nhận ra cái tai hại của những truyện hiệp sĩ. Lão viết di chúc và qua đời.

ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN

1. Diễn biến các sự việc

Theo trật tự diễn biến trước, sau, trong và sau khi Đôn Ki-hô-tê đánh nhau với cối xay gió, bài văn có thể chia ra làm ba phần như sau:

a) Từ Chợt hai thầy trò đến và không cân sức: Diễn biến trước khi Đôn Ki-hô-tê đánh nhau với cối xay gió.

b) Từ Nói rồi đến có chuyện cấm đoán như thế bao giờ: Diễn biến trong khi Đôn Ki-hô-tê đánh nhau với cối xay gió.

c) Phần còn lại: Diễn biến sau khi Đôn Ki-hô-tê đánh nhau với cối xay gió.

Năm sự việc chủ yếu qua đó tính cách của lão hiệp sĩ và bác giám mã được bộc lộ:

– Nhìn thấy và nhận định của mỗi người về những chiếc cối xay gió.

– Thái độ và hành động của mỗi người đối với những chiếc cối xay gió.

– Quan niệm và cách xử sự của mỗi người khi:

+ Bị đau đớn;

+ Chung quanh chuyện ăn, chuyện ngủ.

2. Nhân vật hiệp sĩ Đôn Ki-hô-tê

Đôn Ki-hô-tê là một lão quý tộc nghèo (chữ Đôn ghép vào tên chỉ những người quý tộc ở Tây Ban Nha). Trạc tuổi 50, lão gầy gò, cao lênh khênh, trên lưng con ngựa còm. Mình lão mặc áo giáp, đầu đội mũ sắt, vai đeo giáo dài, toàn những đồ binh giáp đã han gỉ của tổ tiên được lão lục tìm lại rồi đem đánh bóng để tự trang bị cho mình. Vì quá say mê truyện hiệp sĩ nên Đôn Ki-hô-tê muốn trở thành một hiệp sĩ giang hồ lang thang để trừ quân gian ác, giúp đỡ người lương thiện.

Đọc quá nhiều truyện hiệp sĩ nên đầu óc Đôn Ki-hô-tê đâm ra mê muội, chẳng còn tỉnh táo. Nhìn thấy những chiếc cối xay gió (đến ba bốn chục chiếc) lão lại tưởng là bọn khổng lồ gian ác, sau đó lại tưởng là pháp thuật của pháp sư Phơ-re-xtôn. Bởi vậy, Đôn Ki-hô-tê muốn diệt ác cứu đời. Khát vọng ấy tuy tốt đẹp nhưng đã bị đầu óc hoang tưởng kia làm cho sai lệch và trở nên hão huyền. Chẳng chút sợ sệt, lão xông vào cuộc giao tranh dữ dội một cách dũng cảm, không cân sức. Thật ra, nếu đúng là giao tranh với bọn gian ác thì phẩm chất dũng cảm kia thật đáng ca ngợi. Đằng này hành động ấy lại làm cho ai cũng phải bật cười chỉ vì lão đánh nhau với cối xay gió. Đôn Ki-hô-tê và cả con ngựa Rô-xi-nan-tê bị ngã văng ra xa. Tuy bị trọng thương nhưng lão không hề rên rỉ. Lẽ ra điều ấy đáng được khen ngợi, nhưng thật đáng tiếc là lão muốn làm theo các hiệp sĩ giang hồ trong sách mà lão rất say mê. Đôn Ki-hô-tê cũng không quan tâm đến những nhu cầu của cá nhân mình, kể cả chuyện ăn, chuyện ngủ như bao nhiêu kẻ trên đời, nhưng tất cả chỉ vì “tình nương” Đuyn-xi-nê-a của mình!

Như thế, tuy có nhiều khía cạnh tốt đẹp trong con người nhưng do đọc nhiều loại truyện xấu nên Đôn Ki-hô-tê trở nên nực cười, vừa đáng trách vừa đáng thương!

3. Giám mã Xan-chô Pan-xa

Xan-chô Pan-xa là một bác nông dân béo lùn cưỡi trên lưng con lừa thấp tè. Bác làm giám mã cho Đôn Ki-hô-tê với kì vọng là khi chủ thành đạt sự nghiệp lớn, bác sẽ được làm thống đốc cai quản một vài hòn đảo. Đủng đỉnh cưỡi lừa đi sau chủ, gã giám mã này chẳng lúc nào quên bầu rượu và cái túi hai ngăn đựng đầy đủ các thức ăn ngon.

Giám mã Xan-chô Pan-xa khác với chủ. Bác luôn tỉnh táo. Khi thấy chủ muốn tiến công những chiếc cối xay gió, bác vội can ngăn. Nhưng khi chủ xông tới giao tranh với cối xay gió, bác đã hèn nhát lẩn tránh, đợi tới lúc chủ bị trọng thương, bác mới vội thúc lừa đến cứu. Bác còn cho biết chỉ cần hơi đau một chút là bác sẽ rên rỉ ngay. Thật ra quan tâm đến việc ăn ngủ là chuyện thường ngày không có gì đáng nói. Vì quá chú ý chăm lo cho cá nhân mình nên gã giám mã của ngài hiệp sĩ giang hồ Đôn Ki-hô-tê có nhân cách thật tầm thường.

4. Cặp nhân vật tương phản

Đôn Ki-hô-tê	Xan-chô Pan-xa
– Dòng dõi quý tộc – Gầy gò cao lênh khênh lại cưỡi trên lưng con ngựa còm nên trông càng thêm cao – Có khát vọng cao cả muốn làm điều hữu ích cho đời. – Mê muội hão huyền. – Dũng cảm.	– Nguồn gốc nông dân. – Bác lùn lại ngồi trên lưng lừa thấp tè nên càng lùn tịt. – Xan-chô Pan-xa có ước muốn tầm thường chỉ lo nghĩ đến cá nhân mình. – Tỉnh táo, thiết thực – Hèn nhát

Nhìn chung là mỗi khía cạnh ở nhân vật này đều đối lập với khía cạnh tương ứng ở nhân vật kia và cùng làm nổi bật nhau lên.

• Ghi nhớ: Sự tương phản về mọi mặt giữa Đôn Ki-hô-tê và Xan-chô Pan-xa trong tiểu thuyết Đôn Ki-hô-tê của nhà văn Tây Ban Nha Xéc-van-téc tạo nên một cặp nhân vật bất hủ trong văn học thế giới. Đôn Ki-hô-tê thật nực cười tuy có ít nhiều ưu điểm, Xan-chô Pan-xa có những mặt tốt, song cũng có nhiều điểm đáng chê trách.

Mai Thu