Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện ngắn Những Ngôi Sao Xa Xôi của Lê Minh Khuê

Đề bài: Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê.

Bài làm

Trong phong trào Nam tiến, thế hệ các thanh niên xung phong lên đường chiến đấu trong cuộc kháng chiến chống Mĩ của dân tộc đã có không ít “phái yếu” tự nguyện cầm súng chiến đấu bảo vệ quê hương. “Những ngôi sao xã xôi” của Lê Minh Khuê là một trong số nhiều tác phẩm đặc sắc đã khắc họa thành công hình ảnh những cô gái thanh niên xung phong xinh đẹp, dũng cảm, giàu tình thương và có tâm hồn lạc quan. Phương Định là nhân vật tiêu biểu hội tụ đầy đủ những nét đẹp này.

Lê Minh Khuê là một nữ “bút chiến” chuyên viết về cách mạng ở thể loại truyện ngắn. Trưởng thành từ cuộc kháng chiến chống Mĩ ác liệt đồng thời có những ngày tháng hoạt động cách mạng sôi nổi, Lê Minh Khuê hiểu sâu sắc đời sống chiến sĩ nhất là các nữ chiến sĩ trên tuyến đường mòn Trường Sơn huyết mạch. “Những ngôi sao xa xôi” là truyện ngắn tiêu biểu của Lê Minh Khuê cũng là “đứa con tinh thần” độc đáo làm nên vị trí và giá trị phong cách nữ tác giả. Những cô gái thanh niên xung phong làm nhiệm vụ dọc tuyến đường Trường Sơn là Nho, Thao và Phương Định có vẻ đẹp riêng mà Lê Minh Khuê đã phát hiện ra và phản ánh sâu sắc trong tác phẩm “Những ngôi sao xa xôi”. Nhân vật Phương Định gần như hội tụ tất cả nét đẹp vể hình thể, tính cách và tâm hồn.

Trước hết, nhân vật Phương Định là một cô gái có vẻ ngoài đẹp khá nổi bật, mang khí chất của người con gái Hà Nội xưa. Phương Định khá tự tin khi nhận xét về mình “Tôi là một cô gái khá”. Chính từ “khá” đã khiến cho vẻ đẹp bề ngoài của nhân vật này có tính biểu tượng cao, biểu tượng cho các cô gái nữ thanh niên xung phong nói riêng và người con gái Việt Nam nói chung. Chỉ một vài chi tiết nhỏ nhưng Lê Minh Khuê đã làm vẻ đẹp của Phương Định nổi bật lên “hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài loa kèn”. Phương Định có nét đẹp rất nữ tính của hai bím tóc, nét đẹp dịu dàng của mái tóc mềm và nét thanh tao, giản dị của cái cổ cao. Mặt khác, Phương Định cũng rất để ý tới vẻ đẹp bề ngoài của mình, hay soi gương và thích làm đẹp. Một chi tiết khá đặc biệt khác ấy là đôi mắt của Phương Định được miêu tả là “sao mà xa xăm”. Đôi mắt là “cửa sổ” tâm hồn, một đôi mắt đẹp sẽ khiến người khác bị cuốn hút. Phương Định có một đôi mắt cuốn hút và vẻ ngoài nổi bật, do vậy các anh pháo, anh lái xe thưởng “hỏi thăm” tán tỉnh.

Phân tích nhân vật Phương Định

Phương Định cũng là một cô gái khá đa cảm, hay mộng mơ. Ở nói chiến trường ác liệt nhưng Phương Định vẫn nhung nhớ nỗi niềm về quê nhà Hà thành tấp nập, về người mẹ bên căn phòng, về những ngày tháng sinh viên… “Tôi bỗng thẫn thờ, tiếc không nói nổi…Tôi nhớ một cái gì đấy, hình như mẹ tôi, cái cửa sổ hoặc những ngôi sao to trên bầu trời thành phố”. Đôi mắt Phương Định cứ nhìn mãi về một miền xa xôi nào đó mà lưu luyến, mà nhớ nhung.

Phương Định yêu đời, đúng chất những cô gái trẻ. Phương Định thích hát. Tiếng hát của Phương Định sẽ là bản tình ca ngọt ngào giữa tiếng bom đạn. Thời xưa có câu “tiếng hát át tiếng bom”, phải chăng điều này đúng ở Phương Định. Cô gái ấy có khác nào những cô gái xung phong trong câu hát cũ:

“Đi dưới trời khuya sao đêm lấp lánh

tiếng hát ai vang vọng cây rừng

Phải chăng em cô gái mở đường

không thấy mặt người chỉ nghe tiếng hát”

(“Cô gái mở đường” – Xuân Giao)

Phương Định còn là một cô gái giàu tình thương, luôn biết quan tâm, chăm sóc đồng đội nhất là Nho và Thao. Cùng sống và làm việc, Phương Định hiểu rất rõ sở thích và thói quen thường ngày của đồng đội. Khi Thao và Nho làm nhiệm vụ, Phương Định luôn lo lắng không yên, thậm chí cô còn nổi cáu với đội trưởng “Trinh sát chưa về”.

Cuối cùng, ở Phương Định có khí chất của một cô gái dũng cảm, gan góc, kiên cường. Phương Định cùng đồng đội sống và làm nhiệm vụ trên một cao điểm ném bom của giặc Mĩ. Nhiệm vụ của Phương Định mỗi ngày là “đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom” để mở đường cho xe bộ đội ta an toàn tiến bước. Mỗi ngày cô phải đối mặt với hiểm nguy và cái chết luôn kề cận, điều ấy trái lại không khiến cô gái sợ hãi mà còn trở nên cứng cỏi hơn. Trước những quả bom, Phương Định dùng tư thế “đàng hoàng mà bước tới” rồi dù “thần kinh căng như dây chão, tim đập bất chấp cả nhịp điệu chân chạy mà vẫn biết rằng khắp chung quanh có nhiều quả bom chưa nổ” nhưng Phương Định vẫn giữ được sự bình tĩnh phi thường và giải quyết vấn đề một cách nhanh, gọn, lẹ.

Tóm lại, Lê Minh Khuê đã rất thành công khi xây dựng nên hình tượng nhân vật Phương Định bằng các chi tiết nghệ thuật đặc sắc, miêu tả diễn biến tâm lí sắc sảo và nghệ thuật xây dựng không khí tác phẩm. Truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” không chỉ có giá trị nghệ thuật mà còn có giá trị lịch sử và ca ngợi con người Việt Nam.

Hoài Lê