[Văn mẫu học trò] Phân tích hình tượng sóng trong bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh
[Văn mẫu học trò] Phân tích hình tượng sóng trong bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh
Dàn ý chi tiết
1. Mở bài:
– Xuân Quỳnh – một trong những nhà thơ tiêu biểu của thế hệ các nhà thơ thời chống Mĩ.
– Thơ Xuân Quỳnh là tiếng lòng của người phụ nữ khi yêu, nhiều trắc ẩn, vừa hồn nhiên, tươi tắn vừa đằm thắm, chân thành.
– Sóng được sáng tác năm 1967 trong chuyến đi thực tê ở vùng biển Diêm Điền (Thái Bình), là một bài thơ đặc sắc viết về tình yêu, tiêu biểu cho phong cách thơ Xuân Quỳnh.
2. Thân bài:
Nhận thức về tình yêu qua hình tượng sóng
– Thủ pháp đối lập: dữ dội – dịu êm
ồn ào – lặng lẽ
=> Các cung bậc, sắc thái khác nhau của sóng cũng giống như những cung bậc tình cảm phong phú, những trạng thái đối cực phức tạp, đầy nghịch lí của người phụ nữu khi yêu
– Nghệ thuật nhân hóa: “sông không hiểu” “Sóng tìm ra tận bể”
=> hành trình của sóng là hành trình khám phá chính bản thân mình, khát khao vươn tới giá trị tuyệt đích trong tình yêu của người phụ nữ.
Khổ 2:
Ngày xưa – ngày sau
=> Dù trong quá khứ hay hiện tại sóng luôn dạt dào, sôi nổi, luôn khát vọng. Đó cũng là khát vọng và bản tính của người phụ nữ muôn đời.
=> Sóng luôn bất tử, bất diệt, vĩnh hàng như tình yêu cũng vậy.
“Nỗi khát vọng tình yêu … ngực trẻ”:
=> Tình yêu của tuổi trẻ như những con sóng của đại dương, khát vọng tình yêu là khát vọng đặc trưng muôn đời của tuổi trẻ.
Những suy nghĩ trăn trở về cội nguồn tình yêu
Khổ 3:: Điệp ngữ “em nghĩ về”
Câu hỏi: “Từ nơi nào sóng lên”
=> Nhấn mạnh niềm khát khao nhận thức bản thân, người mình yêu và nhận thức về tình yêu muôn đời.
Khổ 4: Quy luật tự nhiên
Sóng bắt đầu từ gió
Câu hỏi: “ Gió bắt đàu từ đâu
Khi nào ta yêu nhau
=> tìm khởi nguồn của sóng, của tình yêu, gợi lên sự trăn trở trước bí ẩn của tình yêu, thời điểm bắt đầu tình tình yêu.
Nỗi nhớ, lòng thủy chung của người con gái trong tình yêu
Khổ 5:
-Nghệ thuật tương phản
“dưới lòng sâu”, “trên mặt nước”,
‘”ngày” – “đêm”,
– Nghệ thuật nhân hóa: “ngày đêm không ngủ được”
=> Diễn tả nỗi nhớ dạt dào, triền miên của sóng với bờ cũng là nỗi nhớ của người phụ nữ khi yêu.
=> Nỗi nhớ tràn vào cả cõi vô thức
Khổ 6:
+ Nghệ thuật tương phản “xuôi – ngược”
Điệp ngữ “dẫu”, “vẫn”, “về
=> Gợi hành trình của sóng ngoài biển lớn cũng như hành trình tình yêu của người phụ nữ giữa cuộc đời.
Lời thề thủy chung của người phụ nữ, niềm tin chờ đợi trong tình yêu.
Nhận thức và khát vọng tình yêu
Niền tin vào tình yêu
Cảm giác cô đơn nhỏ bé trước cuộc đời, nỗi lo âu về sự hữu hạn của tình yêu trước thời gian vô tận.
Khát vọng hy sinh, bất tử hóa tình yêu.
Tổng kết: Nội dung+ Nghệ thuật
3. Kết bài:
Khẳng định lại giá trị của bài thơ
![phan tich hinh tuong song - [Văn mẫu học trò] Phân tích hình tượng sóng trong bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh](https://vietvanhoctro.com/wp-content/uploads/2019/06/phan-tich-hinh-tuong-song.jpg "[Văn mẫu học trò] Phân tích hình tượng sóng trong bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh")
Phân tích hình tượng sóng trong bài thơ Sóng
Bài làm chi tiết
Xuân Quỳnh là một trong những nhà thơ tiêu biểu thuộc thế hệ các nhà thơ thời chống Mĩ. Thơ Xuân Quỳnh là tiếng lòng của người phụ nữ khi yêu với nhiều trắc ẩn, vừa hồn nhiên, tươi tắn vừa đằm thắm, chân thành. Thi phẩm ‘Sóng’ sáng tác năm 1967 trong chuyến đi thực tế ở vùng biển Diên Điền. Bài thơ là một khác ca về tình yêu vô cùng đặc sắc, tiêu biểu cho phong cách thơ Xuân Quỳnh.
Mở đầu bài thơ là các trạng thái đối lập của sóng:
“ Dữ dội và dịu êm
ồn ào và lặng lẽ “
Sóng lúc thì dữ dội, ồn ào tưởng như sóng có thể phá tan mội thứ. Thế nhưng, có những lúc sóng lại dịu êm, lặng lẽ. Sóng là vậy, dữ dội và dịu êm, chợt ồn ào rồi lại chợt lặng lẽ. Sóng luôn muôn hình vạn trạng. Quy luật của sóng cũng giống quy luật quả tình yêu. Mượn hình ảnh của sóng để diễn tả tâm lí của người phụ nữ khi yêu. Có khi dịu dàng đằm thắm, khi l;ại hậm hức ghen tuông.
“Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể.”
Sóng luôn bối rối trăn trở, sóng mong muốn đến một nơi nào đó có thể hiểu nổi mình. Sông là phạm vi chật hẹp, tù túng, bể là khoảng không bao la, rộng lớn. Hai phạm trù không gian đối nghịch nhau được đặt cạnh nhau làm nổi bật khao khát cháy bỏng của sóng cũng như khát vọng tình yêu của em.Trái tim người con gái khi yêu không chấp nhận sự tầm thường, nhỏ hẹp. Người con gái khi yêu luôn khao khát vươn tới những nơi có thể hiểu mình. Người con gái khi yêu dứt khoát từ bỏ những nơi chật hẹp, chấm dứt những mối quan hệ không đâu vào đâu.
Tuổi trẻ sinh ra là để yêu, tình yêu có vị trí đặc biệt cho riêng tuổi trẻ. Tình yêu tuổi trẻ luôn bồi hồi trong lòng ngực, để tâm hồn luôn sục sôi khát vọng:
“Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ”
Từ “ôi” như tiếng lòng, như lời thốt lên da diết về tình yêu. Tình yêu như những con sóng, chẳng bao giờ yên ả mà đầy những khó khăn, thử thách, thăng trầm. Dù trong quá khứ hay hiện tại sóng luôn dạt dào, sôi nổi, luôn khát vọng. Đó cũng là khát vọng và bản tính của người phụ nữ muôn đời. Tình yêu của tuổi trẻ cũng vậy như những con sóng của đại dương, khát vọng tình yêu là khát vọng đặc trưng muôn đời của tuổi trẻ.
Xuân Quỳnh nói đến nỗi nhớ của người con gái trước hình tượng sóng:
Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên.
Điệp ngữ “em nghĩ về” và câu hỏi: “Từ nơi nào sóng lên” đã nhấn mạnh niềm khát khao nhận thức bản thân, người mình yêu và nhận thức về tình yêu muôn đời. Nhà thơ như muốn đi tìm căn nguyên của tình yêu, tìm ta nơi khởi đầu của sóng: “Từ nơi nào sóng lên” và dường như để tìm ra nơi khởi đầu của tình yêu. Thế những, sóng là hiện tượng khó thể lí giải, tình yêu cũng vậy, là một phạm trù khó nói, khó định nghĩa:
“ Làm sao cắt nghĩa được tình yêu”.
(Xuân Diệu)
Thế nên nhà thơ luôn trăn trở, hốt hoảng:
“Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau.”
Giữa đại dương mênh mông ấy, nơi nào là nơi bắt đầu của sóng? Nguồn gốc của sóng dù khó hiểu nhưng vẫn được lí giải bằng một câu trả lời “Sóng bắt đầu từ gió”. Lí giải được sóng bắt đầu từ gió những đến câu hỏi gió bắt đầu từ đâu thì lại không tìm ra lời giải thích. Câu thơ Em cũng không biết nữa thể hiện sự hồn nhiên của người con gái. Không biết nữa là không biết gió bắt đầu từ đâu hay không biết khi nào ta yêu nhau. Câu trả lời được đặt giữa hai câu hỏi vừa trả lời cho câu trên vừa trả lời cho câu dưới. Câu thơ gợi lên sự trăn trở trước bí ẩn của tình yêu, thời điểm bắt đầu tình tình yêu.
“Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức”
Nghệ thuật tương phản “dưới lòng sâu”, “trên mặt nước” diễn tả hai khoảng không gian của sóng. Vừa là khoảng không gian, vừa là nỗi nhớ mãnh liệt, ập ào. Trào dâng với bao cồn cào, cháy bỏng. Nỗi nhớ ấy lan tỏa cả không gian:
“Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế”
Sóng nhớ bờ, nỗi nhớ đo bằng cả ngày đêm, nỗi nhớ tràn vào cả cõi vô thức:
“Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức.”
Trong bài thơ sóng, đây là khổ thơ đặc biệt nhất vì nó có đến 6 câu thơ trong khi các khổ khác chỉ có 4 câu. Hai dòng thơ cuối xuất hiện như muốn nhấn mạnh thêm nỗi nhớ của người phụ nữ khi yêu. Dù là thức hay mơ, nỗi nhớ ấy vẫn sục sôi trong lòng em.
“Dẫu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh một phương.”
Phương Bắc – Phương Nam hai phương trái ngược nhaunhuw kéo dài thêm khoảng cách, mở rộng hơi khoảng cách trở giữa anh và em. Có thể nói, trong tình yêu điều người ta lo sợ nhất là khoảng cách. “Xa mặt cách lòng” nếu tình yêu không đủ lớn thì khoảng cách sẽ giết chết tình yêu. Nếu khoảng cách là trở ngại lớn nhất của tình yêu thì chỉ cần ta vượt qua nó tình yêu sẽ vững bền và muốn vượt qua nó buộc hai người phải có đủ bản lĩnh. Sự vững bền trong tình yêu nhờ hoàn toàn vào lòng thủy chung, son sắt:
“Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh một phương.”
Đó là lời khẳng định, một lời thề thủy chung của em dành cho anh.
Để toàn vẹn mối tình ấy, con sóng phải vượt qua muôn ngàn cách trở:
“Ở ngoài kia đại dương
Trăm ngàn con sóng đó
Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở.”
Sóng muốn đến được với bể, với đại dương bao la thì phải trải qua muôn vàn khóa khăn, cách trở. Em cũng vậy, muốn đến được với tình yêu đích thực thì cũng phải trải qua muôn vàn thử thách. Thế nhưng, cuộc sống vốn rất công bằng, chỉ cần ta kiên trì thì sẽ được đền đáp. Đó cũng chính là những thử thách để tôi luyện, minh chứng cho tình yêu của em dành cho anh.
Sóng dù vời cách trở vẫn tìm được tới bờ như tìm về nguồn cội yêu thương, cũng như anh và em sẽ vượt qua mọi khó khăn để đến với nhau, để sống trong hạnh phúc trọn vẹn của tình yêu đôi lứa:
“Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa.”
Ở khổ thơ này, tác giả dường như nhận thức được sự hữu hạn của thời gian cũng như sự hữu hạn của cuộc đời. Tác giả lo âu, trăn trở trước sự vô tình của thời gian. Thế nhưng, bà luôn tin vào sự trân thành của tình yêu sẽ vượt qua mọi khó khăn, mọi rào cản để tìm đúng đường về như những áng mây kia.
Vì yêu quá nhiều nên người phụ nữ luôn muốn hy sinh, luôn làm tất cả vì tình yêu:
“ Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ.
Phải chăng đó là khát vọng muốn bất tử hoá tình yêu, khát vọng muốn hòa mình bao tình yêu, hòa mình vào dòng chảy của cuộc đời. Bởi khi hòa quyện, tình yêu mới bất tử.
Bằng thể thơ 5 chữ, nhịp thơ 2/3, 3/2, hình tượng sóng. Tác giả đã phác họa được những nét đẹp truyền thống của tình yêu: dịu dàng, đằm thắm, khát khao cháy bỏng với tình yêu. Mặt khác, hình tượng sóng cũng đã thể hiện được nét đẹp hiện đại của người phụ nữ trong tình yêu: táo bạo, mãnh liệt.
Bài thơ đã bộc lộ một tình yêu tha thiết, trong sáng, thủy chung, cao thượng với bao nỗi nhớ thương, niềm khao khát, sự tin yêu đầy hi vọng và khát khao. Sóng đã khép lại nhưng những gì nó để lại trong lòng độc giả thì còn mãi với thời gian.
Đỗ Thị Thu Trang
Văn mẫu tổng hợp 
