Em hãy bình luận câu tục ngữ “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng”.
Đề bài: Em hãy bình luận câu tục ngữ “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng”.
Bài làm
Kho tàng văn học dân gian Việt Nam vô cùng phong phú, đa dạng và giàu ý nghĩa. Mỗi một câu châm ngôn, tục ngữ, thành ngữ… là một bài học kinh nghiệm sống quý báu. Câu tục ngữ “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng” là một trong số đó.
Câu tục ngữ trên rất đúng về cả mặt nghĩa đen và nghĩa bóng. Tất nhiên rồi, nếu bạn dùng bút mực thường xuyên, việc tay hay quần áo bị dính mực sẽ khó tránh khỏi. Còn khi ngồi học bài, làm việc, sinh hoạt vào buổi tối, bạn càng ở gần đèn thì càng nhiều ánh sáng. Nếu nghĩ sâu hơn, điều này cũng giống như trong cuộc sống vậy. Khi bạn “gần mực”, tức là kết bạn, giao lưu với những người tính cách xấu rất dễ bị ảnh hưởng bởi những thứ không tốt. Còn “gần đèn”? Điều này ám chỉ, nếu bạn tiếp xúc nhiều với những người tốt bụng, giỏi giang tất yếu bạn sẽ học được nhiều điều tốt đẹp từ họ. Như vậy, nếu sống trong môi trường tốt sẽ dễ thành người tốt và ngược lại rất dễ trở nên xấu xa nếu bạn sống trong môi trường xấu.
Như vậy, câu tục ngữ “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng” là bài học về việc chọn lựa môi trường sống đúng đắn. Soi chiếu vào đời sống thực tế, điều này thể hiện rất rõ ràng. Những đưa trẻ lớn lên trong gia đình có ông bố vũ phu, gia trưởng khi lớn lên cũng có xu hướng sử dụng bạo lực với vợ con. Hay những đứa bé trưởng thành từ một ngôi làng có nhiều tệ nạn xã hội, khả năng rất cao những đứa bé đó tương lai sẽ rơi vào tệ nạn như những thế hệ trước. Ai biết tới thằng Chí Phèo sẽ hiểu được điều đó. Chí Phèo tuy sinh ra với bản chất của người nông dân hiền lành, biết tự trọng. Thế nhưng, sau mấy năm vô tình bị đẩy vào vòng tù tội, môi trường nhà tù thực dân phong kiến khiến Chí Phèo tha hóa, biến chất và khi mãn hạn tù, Chí trở về làng trong hình hài “một con quỷ dữ”.
Trái lại, vế sau của câu tục ngữ cũng đã chỉ ra hướng đi tới cuộc sống tích cực hơn. Có câu “chọn bạn mà chơi, chọn nơi mà ở”, hay như câu ngạn ngữ Anh "Hãy cho tôi biết bạn của anh là ai, tôi sẽ chỉ cho anh biết, anh là người như thế nào". Những câu nói này cũng mang ý nghĩa tương tự như câu tục ngữ “gần mực thì đen, gần đèn thì sáng” vậy. Trong một lớp học, bạn chơi với những học sinh chăm ngoan, siêng năng, mọi người giúp đỡ nhau học tập bạn sẽ tiến bộ rất nhanh. Chơi với người giỏi hơn mình, chắc chắn bạn sẽ học hỏi được nhiều phương pháp học tập tốt, có lối sống và suy nghĩ tích cực hơn. Cũng như nhân vật Tôn Ngộ Không, Xa Tăng hay Chư Bát Giới trong truyện “Tây Du Ký”, nhờ sự cảm hóa của Đường Tăng mà từ những kẻ gây “đại họa”, họ mới có thể tu thành Phật, trường tồn cùng trời đất. Đồng hành cùng nhau suốt quãng đường một vạn tám ngàn dặm, họ học được cách đùm bọc, nhân ái với chúng sinh của chính sư phụ mình.
Hơn thế nữa, câu nói không chỉ có ý nghĩa với bản thân mỗi người mà còn là lời nhắc nhở các bậc phụ huynh, nhà trường và chính quyền. Trẻ em là người kiến tạo đất nước trong tương lai, quyết định sự suy vong hay thịnh vượng của một quốc gia. Chính lẽ đó, phụ huynh và nhà trường phải phối hợp giúp các em học sinh có môi trường sống và học tập lành mạnh, tích cực. Còn chính quyền? Chính quyền cần có những chính sách và phương án xây dựng nền giáo dục thuận lợi nhất cho các em được phát triển toàn diện. Một xã hội giàu mạnh phải dựa trên những con người giàu mạnh về cả vật chất và tinh thần.
Tóm lại, câu tục ngữ “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng” khẳng định quan điểm môi trường sống ảnh hưởng rất lớn tới việc hình thành nhân cách con người. Tuy nhiên, cũng phải nói thêm rằng, đôi lúc gần mực chưa chắc đã đen, gần đèn chưa chắc đã sáng, điều quan trọng ở bản thân mỗi người. Giống như hoa sen kia vậy “gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”.
Hoài Lê
Văn mẫu tổng hợp 
