Hướng dẫn soạn văn Bến quê sẽ cung cấp hệ thống lời giải chi tiết và đầy đủ nhằm hỗ trợ tốt nhất cho người học trong quá trình tìm hiểu và phân tích văn bản. Các bạn hãy cùng tham khảo nhé!
I. Đọc – hiểu văn bản
1. Nhân vật Nhĩ trong truyện ở vào hoàn cảnh như thế nào? Xây dựng tình huống ấy, tác giả nhằm thể hiện điều gì?
-Nhân vật Nhĩ trong truyện ở vào hoàn cảnh đặc biệt: Anh từng đi khắp nơi trên thế giới nhưng đến cuối đời lại mắc căn bệnh hiểm nghèo gắn chặt trên giường bệnh, ngay đến dịch chuyển cũng không thể tự mình làm được. Nhĩ phát hiện ra một vùng đất đẹp và bình yên nhưng anh đã không còn khả năng chạm tới.
-Xây dựng tình huống ấy, tác giả muốn hướng người đọc đến những suy ngẫm về số phận con người và cuộc đời, mỗi con người đều có một số phận và số phận đó ẩn chứa rất nhiều những bất thường, nghịch lí và ngẫu nhiên mà chúng ta không thể lường trước được, cũng không thể tránh khỏi.
2. Trong những ngày cuối cùng của cuộc đời mình, khi nằm trên giường bệnh, Nhĩ đã nhìn thấy những gì qua khung cửa sổ và anh khao khát điều gì? Vì sao Nhĩ lại có niềm khao khát ấy và điều đó có ý nghĩa gì?
-Nhĩ đã nhìn thấy một cảnh đẹp mà trước đây đi khắp nơi trên thế giới anh cũng không thấy được. Đó là một không gian có chiều sâu, chiều rộng, cảnh đẹp bình dị, an yên và gần gũi ngay cạnh anh nhưng đến khi cuối đời, nằm trên giường bệnh anh mới nhận ra.
-Nhĩ khao khát được đặt chân lên mảnh đất bãi bồi bên kia sông trong hoàn cảnh anh đang nằm gắn chặt với giường bệnh.
-Nhĩ có niềm khao khát ấy là bởi trong tâm thức của Nhĩ đã thực sự thức tỉnh, Nhĩ ân hận khi đã bỏ lỡ những vẻ đẹp bình dị như thế và xót xa khi mình không còn khả năng thực hiện điều bình dị đó.
3. Vì sao có thể nói ngòi bút miêu tả tâm lí của Nguyễn Minh Châu ở thiên truyện này rất tinh tế và thấm đượm tinh thần nhân đạo? Phân tích sự miêu tả tâm lí nhân vật Nhĩ để khẳng định nhận xét ấy
-Có thể nói, ngòi bút miêu tả tâm lí của tác giả rất tinh tế và thấm đượm tinh thần nhân đạo, bởi tác giả đã đặt nhân vật vào tình huống nghịch cảnh để rồi nhân vật tự suy ngẫm, tự trải nghiệm về số phận và cuộc đời và bản thân mình.
-Tâm lí nhân vật Nhĩ:
+ Nhĩ suy nghĩa về cuộc đời, lẽ sống, về người vợ, người con và chính bản thân mình: hình ảnh người vợ tần tảo, chịu thương chịu khó, sự thức tỉnh khi thấy đứa con mải chơi trên bãi bồi.
+ Nhĩ khao khát được đặt chân lên bãi bồi
4. Ở đoạn kết truyện, tác giả đã tập trung miêu tả chân dung và cử chỉ của nhân vật Nhĩ với vẻ rất khác thường. Hãy giải thích ý nghĩa của các chi tiết ấy
-Chi tiết khác thường: “Anh cố thu nhặt mọi sức lực cuối cùng… ra phía ngoài cửa sổ khoát khoát”. Đây là một hành động thể hiện sự khẩn thiết, nhắc nhở đứa con hãy nhanh chóng kẻo lỡ chuyến đò duy nhất trong ngày. Cũng có thể hiểu hành động của anh như đang thức tỉnh mọi người hãy bỏ qua những cái “vòng vèo, chùng chình” để hướng tới những giá trị đích thực, giản dị và gần gũi.
5. Nhiều hình ảnh, chi tiết trong truyện này mang tính biểu tượng. Hãy tìm một số hình ảnh, chi tiết như vậy và nêu ý nghĩa biểu tượng của chúng. (Gợi ý: hình ảnh bãi bồi bên kia sông, bờ sông bên này bị sụt lở, chi tiết anh con trai sa vào đám chơi phá cờ thế,…)
-Hình ảnh bãi bồi bên kia sông: mang ý nghĩa là vẻ đẹp của cuộc sống bình dị, thân thuộc, là vẻ đẹp của quê hương, xứ sở.
-Hình ảnh bờ sông bên này bị sụt lở: mang ý nghĩa biểu tượng về những ngày tháng cuối đời của Nhĩ đang dần trôi qua, cuộc đời của Nhĩ đang đi tới những ngày cuối cùng.
-Hình ảnh đứa con trai ham chơi: mang ý nghĩa gợi về những cái “vòng vèo, chùng chình” trong cuộc đời của mỗi con người.
-Hình ảnh hành động của Nhĩ ở cuối truyện: mang ý nghĩa thể hiện sự thức tỉnh, ân hận và xót xa cũng như khao khát của Nhĩ.
6. Truyện ngắn này chứa đựng những suy ngẫm, trải nghiệm của nhà văn về con người và cuộc đời. Tìm trong văn bản đoạn văn thể hiện tập trung chủ đề của truyện và nêu cảm nhận của em về đoạn văn
-Đoạn văn thể hiện tập trung chủ đề của truyện: “Trong cuộc sống, con người thường khó tránh khỏi những điều vòng vèo, chùng chình…, bình thường mà bền vững.”
-Đoạn văn là lời nhắc nhở chúng ta hãy thức tỉnh để đi đúng đường, nhìn đúng hướng, tìm về những giá trị bền vững tồn tại ngay trong những điều giản dị và gần gũi.
II. Luyện tập
1. Đọc đoạn đầu của truyện và nhận xét nghệ thuật miêu tả thiên nhiên của tác giả trong đoạn văn này
Nghệ thuật miêu tả thiên nhiên của tác giả trong đoạn đầu của truyện rất đặc sắc. Hình ảnh được miêu tả có tính biểu tượng cao, giàu giá trị gợi hình, vẻ đẹp thiên nhiên mang màu sắc trữ tình, thể hiện tình yêu tha thiết của nhân vật với quê hương.
2. Nêu cảm nghĩ của em về đoạn văn
Đoạn văn là tâm tư về triết lí cuộc đời mà tác giả gửi gắm qua nhân vật Nhĩ. Những suy nghĩ đó đánh thức người đọc về những nghịch lí trong cuộc sống, con người không thể tránh khỏi những vòng vèo, chùng chình để rồi quên đi những giá trị bền vững ngay bên cạnh. Khi còn trẻ người ta mải miết đi tìm giá trị hạnh phúc ở nơi xa đến khi đã muộn mới nhận ra chính quê hương, gia đình là nơi có giá trị hạnh phúc vững bền.
Văn mẫu tổng hợp 
