Tuần 17 – Đọc thêm: Lầu Hoàng Hạc (Hoàng Hạc Lâu)

Tuần 17 – Đọc thêm: Lầu Hoàng Hạc (Hoàng Hạc Lâu)

Hướng dẫn

I – KIẾN THỨC CƠ BẢN CẦN NẮM VỮNG

Hoàng Hạc lâu là cảm xúc của con người khi đối diện với cái đẹp, là nỗi sầu kết đọng vì hoài cổ hay vì nhớ quê hương… Để xác định một cái gì đó thật rõ ràng trong Hoàng Hạc lâu quả là rất khó. Phải chăng vì thế mà người ta cho rằng Hoàng Hạc lâu đẹp và hay bởi nó gợi lên một sự ngỡ ngàng, một nỗi bâng khuâng, một nỗi nhớ,… một nỗi buồn trong trẻo, mông lung và mãi lắng sâu.

II – HƯỚNG DẪN ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN

1. Nhan đề bài thơ là Lầu Hoàng Hạc nhưng ngoài sự xác định vị trí của lầu Hoàng Hạc ở "nơi đây", còn lại toàn bài không nói gì về "lầu" cả. Dụng ý mà nhà. thơ muốn nói đến ở đây là chuyện quan hệ giữa "người xưa" với "người nay", giữa thời gian quá vãng và không gian mở rộng, giữa hư với thực, giữa cảnh với tình,…

2. Tất cả "cảnh" – cảnh xưa và nay, cảnh xa và gần, cảnh thực và hư,… cảnh nào cũng đẹp. Thế nhưng tất cả cảnh lại đến khiến người buồn (sử nhân sầu). Bởi dường như đối diện với cái đẹp hoàn mĩ của thiên nhiên, của nghệ thuật, của cuộc đời, của tình người,… ta bỗng bâng khuâng nhận ra hình như mình chúa thật vẹn toàn, hình như mình đang khuyết thiếu một điều gì đó giúp ta được tròn đầy. Phải chăng vì thế ta buồn vì chưa xứng đáng với những điều tốt đẹp hoàn mĩ ngoài kia.

3. Quả đúng thực bài thơ có 56 chữ thì 55 chữ là bước "chuẩn bị" cho một chữ sầu "đậu" xuống, kết đọng trong tâm. Chữ sầu đến như là một sự tất yếu nhưng không phải nó cứ tự "rơi" xuống một cách vô duyên. Nó là kết quả của một quá trình soi ngắm, suy nghĩ, liên tưởng và tái tê trong lòng của con người. Con người cô đơn đứng giữa cái nơi mà vốn nổi tiếng với những lần li biệt thì dẫu thê’ nào cũng khó có thể vui. Không những thế, cảnh vật, không gian, thời gian,… và cả cái tình cảnh đặc biệt của nhà thơ nữa (khách li hương) càng không có cái lí gì ngăn được sự xuất hiện của chữ sầu. Chữ sầu trong câu thơ cuối không phải là một sự xuất hiện bất ngờ nhưng nó chính là giọt sầu làm cho cả bát sầu kia tràn ra tất cả và vương vấn muôn nơi.

Mai Thu