Bài 1 – Phong cách Hồ Chí Minh

Bài 1 – Phong cách Hồ Chí Minh

Hướng dẫn

I – ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

Đây là một bài văn nhật dụng với chủ đề về sự hội nhập với thế giới và bảo vệ bản sắc văn hóa dân tộc. Bài này chủ yếu nói về phong cách làm việc, phong cách sống của Chủ tịch Hồ Chí Minh, cốt lõi là vẻ đẹp văn hóa với sự kết hợp nhuần nhuyễn hài hòa giữa văn hóa dân tộc và tinh hoa văn hóa nhân loại.

1) Vốn tri thức văn hóa nhân loại của Hồ Chí Minh sâu rộng như thế nào? Người đã làm như thế nào để có được vốn tri thức sâu rộng ấy?

Chủ tịch Hồ Chí Minh là người đã tiếp thu sâu rộng tri thức văn hóa nhân loại để làm nên một nhân cách, một lối sống rất Việt Nam, rất phương Đông và cũng rất hiện đại.

Trong quá trình tìm đường cứu nước đầy gian nan vất vả, Người đã tiếp xúc với văn hóa nhiều nước, nhiều vùng trên thế giới, ở cả phương Đông và phương Tây. Người am hiểu nhiều về các dân tộc và nhân dân thế giới, văn hóa thế giới. Để có được vốn tri thức văn hóa uyên thâm ấy, Bác Hồ đã:

– Nắm vững ngôn ngữ – phương tiện giao tiếp, Bác nói và viết thông thạo nhiều thứ tiếng (Pháp, Anh, Hoa, Nga,…)

– Làm nhiều nghề để qua công việc mà học hỏi để mỏ rộng kiến thức kiến văn.

– Học tập, luôn tìm hiểu thấu đáo mọi vấn đề.

Điều quan trọng hơn cả là Bác đã tiếp thu một cách có chọn lọc tinh hoa văn hóa nước ngoài.

– Không chỉ bị ảnh hưởng một cách thụ động, Bác đã chủ động tiếp thu mọi cái đẹp, cái hay và phê phán những hạn chế tiêu cực của nó, lấy văn hóa dân tộc làm nền tảng mà tiếp thu những ảnh hưởng của tinh hoa văn hóa thế giới.

2) Phân tích nét đẹp trong lối sống giản dị mà thanh cao của Hồ Chí Minh

Là Chủ tịch nước, người có cương vị cao nhất của Đảng và Nhà nước, nhưng Hồ Chí Minh có một lối sống rất mực bình dị, rất Việt Nam và rất phương Đông:

– Lấy ngôi nhà sàn nhỏ bên cạnh chiếc ao làm nơi ở và nơi làm việc của mình chỉ vỏn vẹn có vài phòng tiếp khách, phòng họp, phòng làm việc và phòng ngủ với những đồ đạc rất mộc mạc, đơn sơ.

– Trang phục hết sức giản dị, với bộ quần áo bà ba nâu, chiếc áo trấn thủ, đôi dép đơn sơ như của các chiến sĩ Trường Sơn.

– Việc ăn uống của Người hàng ngày cũng rất đạm bạc với những món ăn dân tộc như cá kho, rau luộc, dưa ghém, cháo hoa.

Lối sống ấy rất mực giản dị mà cũng rất mực thanh cao, sang trọng.

– Đây chính là lối sống thanh cao, sống có văn hóa thể hiện một quan niệm thẩm mĩ về cuộc sống, cái đẹp chính là cái giản dị, tự nhiên.

Lối sống của Bác là lối sống rất dân tộc, rất Việt Nam. Lối sống ấy khiến ta bất chợt nghĩ đến các vị hiền triết trong lịch sử như Nguyễn Trãi hay Nguyễn Bỉnh Khiêm. Họ đã sống ở quê nhà cuộc sống đạm bạc mà rất mực thanh cao.

“Thu ăn măng trúc, đông ăn giá

Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao”

Mùa nào thức ấy không đòi hỏi cầu kì, cuộc sống gắn với thú quê bình dị mà sang trọng.

3) Những biện pháp nghệ thuật làm nổi bật vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh:

Để làm nổi bật vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh, tác giả đã sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuật:

– Kết hợp vừa tự sự, vừa bình luận một cách thật mạch lạc, tự nhiên chẳng hạn: “Có thể nói ít vị lãnh tụ nào lại am hiểu nhiều về các dân tộc và nhân dân thế giới, văn hóa thế giới sâu sắc như Hồ Chí Minh", hay là: “Quả như một câu chuyện thần thoại, như câu chuyện về một vị tiên, một con người siêu phàm nào đó trong cổ tích..”,

–Sử dụng những chi tiết tiêu biểu, chọn lọc.

– Đan xen thơ Nguyễn Bỉnh Khiêm, hai câu thơ rất quen thuộc, dùng nhiều từ Hán Việt, gợi một không khí cổ điển cho thấy sự gần gũi của lãnh tụ Hồ Chí Minh với các bậc minh triết thời xưa.

– Tận dụng nghệ thuật đối lập: đối lập giữa các yếu tố vĩ nhân mà lại rất đỗi bình dị, gần gũi; am hiểu một nền văn hóa Đông Tây kim cổ mà lại hết sức dân tộc, hết sức Việt Nam.

4) Cảm nhận về những điểm đã tạo nên vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh:

Học sinh tự phát biểu cảm nhận của mình: cần học tập, tu dưỡng theo đạo đức và phong cách của Chủ tịch Hồ Chí Minh, vừa hòa nhập, tiếp nhận tinh hoa văn hóa nhân loại, vừa gìn giữ; trân trọng, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

Ghi nhớ: Vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống văn hóa dân tộc và tinh hoa văn hóa nhân loại, giữa vĩ đại và giản dị.

Mai Thu