Hướng dẫn soạn văn Bài ca ngắn đi trên bãi cát – Chương trình Ngữ văn lớp 11
Soạn văn Bài ca ngắn đi trên bãi cát sẽ cung cấp lời giải chi tiết và những đơn vị kiến thức hữu ích cho quá trình học tập và phân tích tác phẩm của người học. Cac bạn hãy cùng tham khảo nhé!
I. Hướng dẫn học bài
Câu 1: Phân tích ý nghĩa tượng trưng của các yếu tố tả thực hình ảnh người đi trên bãi cát
- Hình ảnh bãi cát dài nối đuôi nhau không có điểm đầu và điểm cuối tượng trưng cho con đường đời xa xôi, mịt mờ, bế tắc. Giống như con đường quan lộ của Cao Bá Quát, sau khi nhiều lần thi Hội không đỗ đạt.
- Hình ảnh người đi trên cát vừa đi vừa lệ tuôn đầy tượng trưng cho con đường mưu cầu danh lợi đầy khó khăn của tác giả. Qua đó thể hiện được nỗi niềm day dứt, đau xót của Cao Bá Quát trên con đường đi tìm lí tưởng.
Câu 2: Hãy giải thích nội dung và sự liên kết ý nghĩa của sáu câu thơ: “Không học được tiên ông phép ngủ – Trèo non, lội suối, giận khôn vơi! – Xưa nay phường danh lợi – Tất tả trên đường đời – Đầu gió hơi men thơm quán rượu – Người say vô số, tỉnh bao người?” ( Chú ý: Danh lợi có sức cám dỗ như thế nào?)
- Sáu câu thơ là sự nhận thức về con đường danh lợi của Cao Bá Quát: sự chán nản của tác giả khi phải tự hành hạ thân xác của mình để theo đuổi sự nghiệp công danh.
- Tác giả tự nhận mình không có khả năng như người xưa nên phải tự hành hạ thân xác, chán nản mỏi mệt vì công danh. Sau đó, ông chỉ ra những cái cám dỗ khó có thể cưỡng lại được của con đường công danh. Mấy ai đủ tỉnh táo trước rượu ngon cũng như mấy ai đủ tỉnh táo trước vòng danh lợi.
Câu 3: Tâm trạng của lữ khách khi đi trên bãi cát là gì? Hãy cho biết tầm tư tưởng của Cao Bá Quát thể hiện qua tâm trạng đó
- Người lữ khách đi trên bãi cát với tâm trạng mệt mỏi, chán nản rã rời, muốn từ bỏ nhưng không bỏ được. Cũng giống như bao người khác, ông bị cuốn theo hơi men, cuốn theo cùng dòng người đi trên bãi cát chẳng thể tìm thấy lối thoát.
- Tầm tư tưởng của Cao Bá Quát là ở việc tá giả đã nhận ra tính chất vô nghĩa của lối học khoa cử, của con đường công danh theo lối cũ.
Câu 4: Phân tích ý nghĩa của nhịp điệu bài thơ đối với việc diễn tả cảm xúc và suy tư của nhân vật trữ tình.
Nhịp điệu bài thơ rất độc đáo góp phần thể hiện cảm xúc và suy tư của nhân vật trữ tình:
- Sáng tác theo lối thơ cổ, câu dài, ngắn xen nhau.
- Cách ngắt nhịp linh hoạt: 2/3, 3/5, 4/3
- Vần thơ bằng trắc phối hợp nhịp nhàng.
- Giọng điệu khi bi tráng, khi u buồn.
II. Luyện tập
Qua bài thơ này, anh chị hãy thử lí giải vì sao Cao Bá Quát đã khởi nghĩa chống nhà Nguyễn
Bài thơ là sự chán ghét của người tri thức với con đường danh lợi tầm thường lúc đương thời và niềm khát khao thay đổi cuộc sống. Ông nhận ra tính chất vô nghĩa của lối học khoa cử, con đường công danh đã đi vào lối mòn. Qua bài thơ này thể hiện Cao Bá Quát là một con người với nhân cách cao cả, không chịu thỏa hiệp với dục vọng bản thân và thực trạng xã hội chứa nhiều nguy cơ suy thoái. Và đó chính là nguyên nhân Cao Bá Quát khởi nghĩa chống triều đình nhà Nguyễn năm 1854.
Văn mẫu tổng hợp 
