Phân tích bài thơ Cảnh ngày hè của Nguyễn Trãi
Đề bài: Phân tích bài thơ Cảnh ngày hè của Nguyễn Trãi
Bài làm
Bài thơ "Cảnh ngày hè" của nhà thơ Nguyễn Trãi được tác giả viết trong những ngày ông cáo lui trốn quan trường và về ở ẩn tại vùng Côn Sơn. Tác giả đã lựa chọn cho mình một con đường đi riêng rời xa chốn thị phi nơi quan trường nhiều bon chen để sống những ngày vui vẻ điền viên, những vần thơ của tác giả đã khắc họa lên bức tranh thiên nhiên mùa hè vô cùng tươi đẹp. Nhưng trong mỗi câu thơ người đọc vẫn cảm nhận đâu đó nỗi buồn sự lo lắng của tác giả Nguyễn Trãi dành cho quê hương đất nước.
“ Rồi hóng mát thuở ngày trường”
Mở đầu bài thơ "Cảnh ngày hè" là một tâm trạng nhà thơ trong tư thế ung dung, thanh nhà ngồi câu, hóng mát dưới những gốc cây to, thể hiện sự ung dung tự tại, một cuộc sống thanh thản, an nhàn mà nhiều người phải ghen tỵ và ngưỡng mộ thèm khát. Bởi không phải ai cũng có thể từ bỏ những thứ vinh hoa phú quý, những lợi ích bổng lộc mà việc làm quan mang lại cho mình để tận hưởng một cuộc sống thanh nhàn, ung dung gần gũi với thiên nhiên, đồng ruộng như tác giả. Nhưng trong vần thơ ta vẫn cảm nhận được một chút gì đó chưa an lòng của tác giả khi nghĩ tới thế sự ngoài kia. Tác giả Nguyễn Trãi lo lắng cho triều đình phong kiến nhiễu nhương, đang suy thoái, những kẻ xu nịnh lên ngôi, người dân chịu cảnh lầm than.
“Hòe lục đùn đùn tán rợp giương
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương”.
Phân tích bài thơ Cảnh ngày hè của Nguyễn Trãi
Trong những câu thơ tiếp theo của bài thơ "Cảnh ngày hè" tác giả Nguyễn Trãi đã thể hiện qua lăng kính của mình một bức tranh sinh động vô cùng nhiều sức sống, một bức tranh mùa hè vô cùng thơm ngát nhiều màu sắc. Những bông hoa lựu đỏ, rồi hoa sen ngát thơm tạo nên một sức lôi cuốn vô cùng kỳ diệu cho những vần thơ.
Nhà thơ Nguyễn Trãi đã vẽ lên một bức tranh quê hương theo cách viết riêng của mình với ngôn ngữ tinh tế sắc sảo. Một sức sống mạnh mẽ, xanh ngát và bình yên nơi thôn quê Việt Nam. Những cây hoa thạch lựu tỏa bóng xanh tươi rợp mát, hoa còn khoe mình thể hiện một màu đỏ chói chang hút mắt trong ánh nắng hè.
Nhà thơ Nguyễn Trãi đã sử dùng từ "Hồng liên" để thể hiện cho hoa sen hồng một từ ngữ cổ điển làm cho câu thơ trở nên trang trọng hơn. Hương hoa sen thơm ngát bay trong vườn làm cho lòng người vấn vương. Xưa nay hoa sen là một loài hoa được nhiều người yêu thích. Bởi hoa sen là một loài hoa thể hiện cho sự thanh tao tinh khiết, sự trắng trong thanh tĩnh của tâm hồn con người. Hoa sen dù sống trong môi trường ẩm ướt bùn lầy nhưng mùi hoa lại vô cùng thanh tao, tinh khiết không hề hôi tanh mùi của các loại bùn nơi hoa sinh sống. Thông qua bức tranh cảnh ngày hè mà tác giả Nguyễn Trãi thể hiện qua ngôn ngữ của mình người đọc có thể cảm nhận được rằng tác giả Nguyễn Trãi là một con người đa sầu đa cảm. Một người có tình cảm yêu quê hương đất nước sâu sắc mới có thể viết được những vần thơ hay như vậy.
“Lao xao chợ cá làng ngư phủ
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương”.
Hình ảnh những phiên chợ cá là một hình ảnh ta thường thấy trong thơ cổ. Chợ chính là nơi vui vẻ, thể hiện sự trao đổi hàng hóa, nơi mà con người có thể biết được cuộc sống của người dân giàu có hay nghèo khổ. Bởi nếu người dân đi chợ mua sắm nhiều và vui vẻ khi tới chợ thì đó là một thời đại an khang thịnh vượng, còn nếu chợ vắng người, và sức mua bán không nhiều không ồn ào sầm uất thì người dân đang có nhiều khó khăn trong cuộc sống. Trong bối cảnh lúc này thì nước ta đang lâm nguy kẻ thù đang lăm le xâm lược chiếm lấy bờ cõi nước ta. Nhưng triều đình phong kiến thì suy yếu nên nhà thơ Nguyễn Trãi vô cùng lo lắng. Bức tranh phiên chợ đã xa thể hiện một cuộc sống đang suy yếu, người dân đang khốn khổ lầm than.
“Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng
Dân giàu đủ khắp đòi phương”.
Mong ước của tác giả Nguyễn Trãi là mong cho người dân của chúng ta có một cuộc sống ấm no hạnh phúc, đó chính là điều mà ông luôn cầu mong. Nguyễn Trãi lấy tích của vua Nghiêu và vua Thuấn thời xưa ra để nói lên những điều mình muốn. Ông mơ ước sao cho người dân nước Nam có một cuộc sống đủ đầy.
Bài thơ "Cảnh ngày hè" thể hiện tình yêu thiên nhiên đất nước của tác giả Nguyễn Trãi. Đồng thời thông qua bài thơ nói lên quan niệm sống của ông thể hiện một tấm lòng yêu nước thương dân của một nhà nho luôn sống ngay thẳng và hướng tới dân tới nước của mình.
Văn mẫu tổng hợp 
