Phân tích bài thơ Đất Nước của Nguyễn Đình Thi
Đề bài: Phân tích bài thơ Đất Nước của Nguyễn Đình Thi
Bài làm
Bài thơ "Đất Nước" của nhà thơ Nguyễn Đình Thi được tác giả sáng tác xuyên suốt chiều dài lịch sử trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. Bài thơ có một cái nhìn khái quát toàn diện với cuộc chiến không sa đà vào phần tự biện hay ca ngợi quá mức, mà đã nói lên cuộc sống của những người dân trong chiều dài lịch sử. Mở đầu bài thơ "Đất Nước" tác giả Nguyễn Đình Thi đã sử dụng những hình ảnh vô cùng thân thương gắn liền với một mùa thu trong lành dịu mát. Một mùa thu khi người dân Miền Bắc nước ta đã thoát khỏi ách đô hộ của thực dân Pháp người dân đang nô nức xây dựng một cuộc sống mới, bắt tay vào sản xuất với niềm tin mãnh liệt.
Sáng mát trong như sáng năm xưa
Gió thổi mùa thu hương cốm mới.
Trong hai câu thơ này gợi lên cho người đọc vô cùng nhiều cảm xúc bởi một mùa thu của sự bình yên đang tỏa hương đâu đây. Một mùa thu bình dị đẹp tới say lòng người. Trong mùa thu hôm nay gợi nhớ cho tác giả Nguyễn Đình Thi nhớ về một mùa thu năm xưa, một mùa thu của đất nước của dân tộc Việt Nam .
Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội
Những phố dài xao xác hơi may
Người ra đi đầu không ngoảnh lại
Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy.
Trong những câu thơ tiếp theo của bài thơ "Đất Nước" của Nguyễn Đình Thi thể hiện một bức tranh mùa thu với những cơn gió heo may thổi qua se se lạnh. Trên những con đường góc phố hơi lạnh thổi vào những tán lá rơi nghe xao xác. Trong mùa thu đó có người đã ra đi. Trong câu thơ không thể hiện rõ người ra đi là tác giả hay một ai đó. Nhưng người đọc có thể cảm nhận rõ bước chân ra đi mạnh mẽ, dứt khoát không vương vấn, không nao núng. Hình ảnh người ra đi không quay nhìn lại thể hiện những bước chân vô cùng dũng mãnh dứt khoát. Dù những câu thơ chưa nói lên một điều gì rõ ràng nhưng chúng ta có thể thấy được rằng trong bối cảnh lịch sử của dân tộc Việt Nam khi tác giả Nguyễn Đình Thi sáng tác bài thơ này chúng ta có thể hiểu được những người ra đi là những chiến sĩ lên đường tòng quân. Họ ra đi để bảo vệ quê hương, tổ quốc thân yêu của mình. Những bước chân lên đường của những người chiến sĩ thể hiện sự dứt khoát không hề chùn bước, mà đó chính là những bước chân dũng mãnh náo nức của những người lên đường. Họ sẵn sàng bỏ lại nhớ quê nhà những gì mình yêu thương nhất để ra đi bảo vệ bình yên cho những gì mình yêu thương.
Mùa thu nay khác rồi
Tôi đứng vui nghe giữa đồi
Gió thổi rừng tre phấp phới
Trời thu thay áo mới
Trong biếc nói cười thiết tha.
Trong khổ thơ tiếp theo của bài thơ "Đất Nước" tác giả Nguyễn Đình Thi đã xây dựng một bức tranh mùa thu vô cùng mới mẻ một mùa thu mới, giọng thơ của tác giả như reo vui, thể hiện một cuộc sống mới. Nhân vật tôi trữ tình đã xuất hiện rõ ràng hơn. Những từ biểu lộ cảm xúc như "Vui" "thay áo mới" "Nói cười" thể hiện một cuộc sống mới vui vẻ ấm áp, không còn sự lạnh lẽo, xao xác của một mùa thu buồn ảm đạm, thể hiện sự tiêu điều hoang lạnh hôm nào khi người ra đi. Những câu thơ của khổ thơ này thể hiện rõ nét một mùa thu mới reo vui trong lòng tác giả. Những câu thơ có cách ngắt nhịp vui vẻ nhẹ nhàng, thể hiện một niềm vui tràn đầy. Trong từng câu từng chữ đều phảng phất niềm vui hân hoan của của tác giả và bầu không khí mùa thu mới.
Trời xanh đây là của chúng ta
Núi rừng đây là của chúng ta.
Trong hai câu thơ này điệp từ "Của chúng ta" được nhắc đi nhắc lại như một lời khẳng định mạnh mẽ của tác giả Nguyễn Đình Thi về sự chủ quyền của những người dân Việt Nam với những gì thuộc về mình, những mảnh đất núi rừng thiên nhiên. Đó là một lời xuất phát từ tận sâu thẳm đáy lòng tác giả muốn ca vang lên cho mọi người cùng nghe thấy.
Những cánh đồng thơm mát
Những ngả đường bát ngát
Những dòng sông đỏ nặng phù sa.
Trong những câu thơ này giọng thơ dồn dập thể hiện sự vui vẻ trong việc khẳng định quyền sở hữu của những người dân lao động Việt Nam đối với những thứ thuộc về non sông tổ quốc của mình. Đó là sự tự hào dân tộc, là những điều vô cùng thiêng liêng mà tác giả cảm nhận được trong mùa thu tự do của quê hương đất nước. Trải qua một cuộc chiến nhiều đau khổ, nhiều hy sinh mất mát cuối cùng những người dân của chúng ta có thể khẳng định chủ quyền của mình với những thứ vốn thuộc về mình.
Hình ảnh thiên nhiên quê hương hiện lên vô cùng thơ mộng, đậm chất trữ tình "cánh đồng thơm ngát" "con đường bát ngát" "dòng sông đỏ phù sa"…Những hình ảnh vô cùng trữ tình gợi lên trong lòng người đọc một cuộc sống ấm áp thanh bình, gợi lên sự tự hào dân tộc mãnh liệt. Một quê hương đẹp đẽ và thanh bình. Cách gieo vần "át" tạo nên cho từng câu thơ một cảm giác du dương mênh mang cao vút tựa nhưng những câu hát của một đoạn du dương lên cao đi sâu vào lòng người đọc.
Nước chúng ta
Nước của những người chưa bao giờ khuất
Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất
Những buổi ngày xưa vọng nói về.
Trong những câu thơ tiếp theo của bài thơ "Đất Nước" của Nguyễn Đình Thi thể hiện sự tự hào dân tộc sâu sắc. Tác giả kể về đất nước ta với những lời thơ sâu lắng đậm chất sử thi. Một đất nước kiên cường, bất khuất dù chúng ta có những khó khăn, nghèo khó nhưng ý chí của người dân Việt Nam thì chưa bao giờ thua kém bất kỳ một đất nước, một quốc gia lớn mạnh nào. Nhờ tinh thần kiên cường đó chúng ta đã chiến thắng nhiều kẻ thù lớn mạnh, giành được quyền độc lập tự do cho quê hương của mình. Một đất nước có bốn nghìn năm thăng trầm, của lịch sử, có biết bao nhiêu lớp người đã hy sinh anh dũng đã nằm xuống vì những mảnh đất quê hương.
Ôi những cánh đồng quê chảy máu
Dây thép gai đâm nát trời chiều
Những đêm dài hành quân nung nấu
Bỗng bồn chồn nhớ mắt người yêu.
Trong những câu thơ này tác giả Nguyễn Đình Thi đã nói lên tội ác của kẻ thù của chiến tranh khi đã gieo rắc lên quê hương chúng ta những cái chết tang thương, nhấn chìm mảnh đất bình yên của dân tộc ta trong biển máu. Những đồn bốt những hàng rào dây thép gai đã làm cho những vùng quê thanh tĩnh nhấn chìm trong biển máu. Làm cho những người dân lao động của ta chịu nhiều bất hạnh trong cuộc sống. Thông qua những câu thơ này của tác giả ta thêm hiểu một cuộc chiến nhiều đau thương mất mát của dân tộc Việt Nam. Dù trong cuộc sống nhiều khó khăn nhưng những con người Việt Nam vẫn luôn kiên cường. Họ vẫn mơ ước một cuộc sống lứa đôi, cuộc sống bình yên hạnh phúc bình dị. Trái tim của mỗi con người yêu nước trên con đường hành quân của mình họ vẫn có những giây phút sống với nội tâm của mình, hướng tình yêu về người con gái mình thương. Vì những gì thân thương họ ra đi quyết bảo vệ quê hương, bảo vệ những gì mình yêu mến trân trọng.
Ngày nắng đốt theo đêm mưa dội
Mỗi bước đường mỗi bước hi sinh
Trán cháy rực nghĩ trời đất mới
Lòng ta bát ngát ánh bình minh
Trong khổ thơ tiếp theo này tác giả Nguyễn Đình Thi đã khắc họa lại chặng đường khó khăn của đất nước ta. Những con đường vất vả mà chúng ta đã phải đi qua chịu nhiều mất mát hy sinh để có được một mùa thu bình yên, tự do như ngày hôm nay. Trên chặng đường hành quân của mình những cơn mưa, những ngày nắng cháy, những trận sốt rét rừng luôn là những trở ngại đối với chúng ta. Nhưng không vì thế mà những người ra đi những người chiến sĩ của chúng ta nao núng lùi bước. Trong lòng của họ luôn cháy rực ánh sáng bình minh của một ngày mới, một ngày bình yên, tự do của dân tộc. Đó chính là khát vọng, ước mơ mãnh liệt của mỗi người dân nước ta, cũng là lý do để những con người chúng ta ra đi.
Súng nổ rung trời giận dữ
Người lên như nước vỡ bờ
Nước Việt Nam từ máu lửa
Rũ bùn đứng dậy sáng lòa.
Trong khổ thơ này thể hiện một khung cảnh chiến tranh bom đạn, ác liệt của một cuộc chiến máu lửa, đẫm lệ. Những trận mưa bom đạn đã trút xuống dân tộc Việt Nam. Nhiều người dân của chúng ta đã phải nằm xuống hy sinh thân mình vì quê hương tổ quốc. Hình ảnh người Việt Nam đứng lên "rũ bùn đứng dậy sáng lòa" là một hình ảnh vô cùng đẹp thể hiện những cảm xúc mãnh liệt tự hào dân tộc của tác giả dành cho quê hương cho những người dân lao động Việt Nam.
Bài thơ "Đất Nước" của Nguyễn Đình Thi đã vẽ lên một bức tranh quê hương với một cái nhìn vô cùng toàn diện, khái quát về một đất nước đã đi qua chiến tranh, đau thương máu lửa, để có được một ngày bình yên hạnh phúc như hôm nay. Một đất nước với truyền thống yêu nước, anh dũng kiên cường đi qua máu lửa, bom rơi đạn nổ để có được một cuộc sống bình yên giản dị. Bài thơ "Đất Nước" đã gợi lên trong lòng người đọc nhiều cảm xúc tự hào, về một quê hương Việt Nam.
Bình Minh
Văn mẫu tổng hợp 
