Tóm tắt văn bản nghị luận

I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU CỦA VIỆC TÓM TẮT VĂN BẢN NGHỊ LUẬN

– Tóm tắt văn bản nghị luận là trình bày ngắn gọn nội dung của văn bản gốc theo một mục đích trước.

– Văn bản tóm tắt cần phản ánh trung thực nội dung văn bản gốc.

II. CÁCH TÓM TẮT VĂN BẢN NGHỊ LUẬN

Đọc văn bản Về luân lí xã hội ở nước ta của Phan Châu Trinh và trả lời các câu hỏi:

1. Vấn đề được đem ra bàn bạc (nghị luận) là: về luân lí xã hội ở nước ta. Biết được điều này dựa vào nhan đề của văn bản (hoặc câu chủ đề hay một số câu chủ đề trong phần mở bài của văn bản).

2. Mục đích viết văn bản này của nhà chí sĩ Phan Châu Trinh là vạch phương hướng cần phải truyền bá chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam để gây dựng đoàn thể nhằm hướng tới mục đích giành độc lập tự do.

Điều này được nói rõ ở phần III, phần cuối của đoạn trích. Cũng có thể phát hiện chủ đích trên của tác giả ngay trong phần mở bài cũng như ý khái quát các đoạn văn trong phần thân bài.

3. Để dẫn người đọc đến mục đích ấy, tác giả đã trình bày các luận điếm chính:

– Khác với Âu châu, dân Việt Nam không có luân lí xã hội (không biết đoàn thể, không trọng công ích).

– Nguyên nhân của tình trạng trên là do sự suy đồi từ vua đến quan, từ quan đến học trò và các viên chức lớn nhỏ.

– Muốn Việt Nam tự do, độc lập, trước hết dân Việt Nam phải có đoàn thể, cần truyền bá chủ nghĩa xã hội (coi trọng lợi ích đất nước, của người khác, bênh vực nhau và cùng nhau đòi công bằng xã hội).

4. Để nêu bật tình trạng đen tối của luân lí xã hội ở Việt Nam, tác giả nêu các luận cứ đối lập giữa Việt Nam và châu Âu.

Nguyên nhân của thực trạng đen tối của luân lí xã hội ở Việt Nam.

+ Học trò, viên chức ham chức tước vinh hoa mà nịnh hót, giả dối, không biết đến dân.

+ Quan lại tham lam nhũng nhiễu, vơ vét, bòn rút của dân, làm tay sai cho thực dân Pháp.

+ Vua thi hành chính sách ngu dân để dễ bề cai trị.

+ Kẻ có máu mặt trong làng thì tìm mọi cách lo lót kiếm chác chức tước, đè đầu, cưỡi cổ người dân.

5. Học sinh tự viết văn bản tóm tắt theo nội dung đã tìm hiểu.

Để tóm tắt được tốt cần:

– Đọc kĩ văn bản gốc. Dựa vào nhan đề, phần mở đầu và kết thúc để lựa chọn những ý, những chi tiết phù hợp với mục đích tóm tắt. Đọc từng đoạn trong phần triển khai để nắm được các luận điểm và luận cứ làm sáng tỏ cho chúng.

– Tìm cách diễn đạt lại các luận điểm, luận cứ một cách mạch lạc.

LUYỆN TẬP

Bài tập 1

Dựa vào nhan đề và phần mở đầu để xác định chủ đề của văn bản.

a. Sự đa dạng mà thống nhất của In-đô-nê-xi-a.

b. Xuân Diệu – nhà nghiên cứu bình văn học

Bài tập 2

a. Vấn đề nghị luận: Sự lãng phí nước sạch

Mục đích nghị luận: Xin đừng lãng phí nước, hãy tiết kiệm và bảo vệ nguồn nước quý giá.

b. Các luận điểm:

– Nước là tài sản hay bị hủy hoại lãng phí nhiều nhất.

– Dân số tăng, nguồn nước cung cấp sẽ không đáp ứng được yêu cầu.

– Một số quốc gia hiện đang thiếu nước, có sự tranh chấp về nguồn nước, tình trạng ô nhiễm nguồn nước ngày càng trầm trọng hơn.

Tóm tắt văn bản

Nhiều quốc gia không có nguồn nước, nhiều nơi xảy ra tranh chấp nguồn nước. Dân số tăng nhanh, công nghiệp phát triển làm cho nguồn nước bị ô nhiễm và nhân loại sẽ thiêu nước nghiêm trọng. Hãy bảo vệ nguồn nước, giữ gìn nước cho chúng ta và cho mai sau.

Mai Thu