Bài 24 – Nghĩa tường minh và hàm ý
Bài 24 – Nghĩa tường minh và hàm ý
Hướng dẫn
I. PHÂN BIỆT NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý
Đọc đoạn trích và trả lời câu hỏi:
1. Qua câu “Trời ơi, chỉ còn có năm phút" ta hiểu anh thanh niên muốn nói thêm rằng “thời gian còn lại là quá ít”. Anh không dùng từ ngữ nói ra điều đó là để che giấu sự “tiếc rẻ” phải chia tay hai người khách:
2. Câu nói thứ hai không chứa ẩn ý.
Ghi nhớ:Nghĩa tường minh là phần thông báo được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu. Hàm ý là phần thông báo tuy không được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy. |
II. LUYỆN TẬP
1. (a): Câu “Nhà họa sĩ tặc lưỡi đứng dậy”. Cho thấy họa sĩ cũng chưa muốn chia tay anh thanh niên. Đây là cách dùng “hình ảnh” để diễn đạt ý của ngôn ngữ nghệ thuật.
(b): Trong câu cuối đoạn văn, những từ ngữ miêu tả thái độ của cô gái liên quan tới chiếc mùi soa là:
– mặt đỏ ủng (ngượng);
– nhận lại chiếc khăn (không tránh được);
– quay vội đi (quá ngượng).
Qua các hình ảnh này có thể thấy cô gái đang bối rối đến vụng về vì ngượng. Cô ngượng vì cô định kín đáo để khăn lại làm kỉ vật cho người thanh niên, thế mà người thanh niên lại quá thật thà tưởng là cô bỏ quên, nên gọi cô để trả lại.
2. Hàm ý của câu in đậm là “Họa sĩ già chưa kịp uống nước chè đấy”.
3. Câu “Cơm chín rồi!” có chứa hàm ý, đó là “Ổng vô ăn cơm đi!”
4. Những câu in đậm ở đây không chứa hàm ý. Câu in đậm thứ nhất là câu nói lảng (nói sang chuyện khác tránh đề tài đang bàn, còn gọi là “đánh trống lảng").
Câu in đậm thứ hai là câu nói dở dang.
Mai Thu